Ruch artystyczny Bauhaus w wystroju i budownictwie

Słowa „niemiecka szkoła” mogą się kojarzyć z wieloma rzeczami. Osoby związane zawodowo z architekturą lub pasjonujące się tą dziedziną mają jednak na ich dźwięk tylko jeden obraz w głowie – Bauhaus. To wyjątkowy styl i ruch artystyczny, który do dziś zachwyca wielbicieli dobrego designu, mimo że powstał niemal dokładnie 100 lat temu. Skąd się wziął, na czym polega i gdzie można go zaobserwować? Przeczytaj nasz krótki przewodnik, by dowiedzieć się wszystkiego o Bauhausie!

Bauhaus – co to takiego?

Jak już mogłeś się domyślić, Bauhaus to słowo opisujące określony styl w architekturze, wzornictwie i sztuce. Dziś to niemal synonim XX-wiecznego dobrego designu. Jest to jednak przede wszystkim… nazwa uczelni stworzonej w Weimarze w 1919 roku przez Waltera Gropiusa. Była to szkoła rzemiosła, sztuki użytkowej i architektury, mająca kształcić osoby łączące funkcje architektów, inżynierów i designerów. Powstała z pragnienia tchnięcia nowego ducha w rzemiosło, którego znaczenie sukcesywnie się obniżało na skutek rewolucji przemysłowej i wszechobecnego wdrożenia masowej produkcji.

Bauhaus – historia rewolucji w projektowaniu

Bauhaus powstał w wyniku połączenia Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych (niem. Kunsthochschule) i Szkoły Rzemiosła Artystycznego (niem. Kunstgewerbeschule). Jego nazwa nawiązywała zaś do średniowiecznej Bauhütte, strzechy budowlanej skupiającej pracowników różnych dziedzin rzemiosła budowlanego. Instytucja kierowała się ideą, że wszyscy rzemieślnicy są artystami, a wszyscy artyści powinni być dobrymi rzemieślnikami, zaczerpniętą ze średniowiecznych cechów rzemieślniczych. Wszystko to miało podkreślać zwrot w kierunku tradycji i powrót do doceniania rzemieślniczego kunsztu, choć – co warto wspomnieć – bez krytyki czy odrzucania masowej produkcji.

Szkoła Bauhaus funkcjonowała jedynie 13 lat, najpierw w Weimarze, następnie w Dessau, a na końcu, aż do rozwiązania przez nazistów, w Berlinie. Zacne idee dość szybko twardo zderzyły się z rzeczywistością, obnażając pewne problemy i generując potknięcia. Bauhaus na stałe wpisał się jednak w kanon historii sztuki, architektury i designu, dla wielu do dziś stanowiąc wzór. Zasady projektowania wpajane uczniom szkoły Waltera Gropiusa do dziś mają zastosowanie, szczególnie we wzornictwie przemysłowym, ale również w architekturze i innych dziedzinach z pogranicza rzemiosła oraz sztuki.

Szkoła Bauhaus – unikalny kurs designu

Styl Bauhaus można zrozumieć znacznie lepiej, analizując program zajęć, przez jakie przechodzili tamtejsi uczniowie. Nauka była podzielona na trzy etapy:

• pierwszy, wstępny, obejmował wiedzę z zakresu kolorów, form i materiałów, z uwzględnieniem wielu kontrowersyjnych wówczas nurtów – np. abstrakcjonizmu, ekspresjonizmu czy konstruktywizmu;

• drugi etap był rozległym kursem rzemieślniczym obejmującym zajęcia z zakresu obróbki rozmaitych materiałów, a także rzeźby czy malarstwa ściennego – pod okiem najlepszych mistrzów w swoich dziedzinach;

• trzeci etap miał obejmować kurs architektoniczny, choć początkowo nie udało się go zorganizować, a w dalszych latach działalności szkoły uznano go za zbędny.

Bauhaus – design najwyższej próby

Współcześnie reprezentowany przez Bauhaus design nadal prezentuje się bardzo nowocześnie, a wręcz nowatorsko. Dążenie do konstruktywizmu i neoplastycyzmu, funkcjonalność, innowacyjność, ergonomia czy ekonomizacja doskonale wpisują się również w obecne trendy. Dzięki unikalnemu podejściu do projektowania ten nowatorski ruch artystyczny wykształcił unikalny styl, który do dziś jest niezwykle rozpoznawalny i ceniony. Wystarczy powiedzieć, że stylem Bauhaus był zafascynowany Steve Jobs. Wiele projektów marki Apple, chociażby kultowy już iPhone, powstawało w oparciu o zasady, którymi kierowano się w szkole i na bazie stworzonych przez jej uczniów przedmiotów użytkowych.

Styl modernistyczny często utożsamia się właśnie z Bauhausem i jego charakterystycznymi formami. Do dziś stosuje się wiele zasad stworzonych na potrzeby szkoły i całego ruchu artystycznego Bauhaus. Jakie to zasady?

1. Funkcjonalność rozumiana jako spełnianie potrzeb cielesnych i psychologicznych. Wszelkie elementy są więc dopasowane nie tylko do wymiarów ciała, ale również emocji użytkownika.

2. Przedkładanie czynników społecznych ponad wymogi estetyczne, ekologiczne czy techniczne.

3. Integracja funkcji artysty, rzemieślnika, architekta i przemysłowca i zniesienie podziału między nimi.

4. Dostrzeganie znaczenia wpływu zorganizowanej przestrzeni na sposób działania i myślenia ludzi. Postrzeganie architektury jako projektowania życia społecznego, a nie tylko tworzenia budynków. Uwzględnianie aspektów biologicznych, socjologicznych, psychologicznych i ergonomii w projektowaniu architektonicznym.

5. Kultywowanie idei wychowania przez sztukę i przekonanie, że wartość architektury zależy tylko od ludzi i tego, na co są gotowi.

6. Implementowanie w formach architektonicznych elementów regionalnych, związanych ze zwyczajami mieszkańców, klimatem czy krajobrazem.

7. Stosowanie standardowych elementów (prefabrykatów, modułów), powtarzalnych form umożliwiających tworzenie wielu kombinacji.

8. Tworzenie interdyscyplinarnych zespołów projektowych, kultywowanie idei pracy zespołowej przy projektowaniu.

9. Przekonanie, że czynność projektowania jest zarówno nauką, jak i sztuką. Wykorzystanie zarówno elementów racjonalnych, wywodzących się z rozmaitych metodologii, jak i pierwiastka artystycznego, unikalnej idei, przy tworzeniu nowych koncepcji.

Bauhaus można uznać za nieco utopijny eksperyment i wielką ideę, która nie do końca się sprawdziła. Spuścizna, jaką pozostawiła jednak po sobie działalność szkoły i jej uczniów, jest nie do przecenienia. Jej ślady możemy obserwować do dziś – przede wszystkim we wzornictwie przemysłowym i wystroju wnętrz. Inspirowane Bauhausem meble są dziś niezwykle cenione i po prostu modne. Bauhaus to jednak również architektura – całe budynki stworzone w duchu funkcjonalności i prostoty.

Bauhaus w architekturze

Utrzymana w stylu Bauhaus architektura skupia się przede wszystkim na funkcji i spełnianiu potrzeb społeczeństwa. Często kojarzy się z surowością i prostymi formami. Klasyczne budynki w stylu Bauhaus to geometryczna architektura – budynki w kształcie „kostek” z płaskimi dachami lub niekiedy nieco bardziej złożone formy, ale nadal pełne prostych linii i mocnych kątów. Stosowano duże okna i taśmy okienne, za to kompletnie rezygnowano ze zbędnych ozdób i elementów mających stanowić wyłącznie dekorację. Dążono do maksymalnego wykorzystania przestrzeni, a elewacje zwykle były bardzo proste, pomalowane na biało. Na więcej „szaleństwa” zwykle pozwalano sobie we wnętrzach, eksperymentując z różnymi geometrycznymi formami i mocnymi kolorami z gamy podstawowej (czerwonym, żółtym i niebieskim)

Bauhaus – meble i przedmioty użytkowe

Ze wszystkich rzeczy, jakie stworzył Bauhaus, meble do dziś cieszą się chyba największym zainteresowaniem. To właśnie z tej szkoły designu wywodzi się wiele kultowych dziś modeli, takich jak krzesło Barcelona, krzesło Wassily, stoliki Laccio czy kolekcja MR. Również wśród bauhausowych lamp znajduje się wiele kultowych projektów (np. Kaiser Idell 6631, Wagenfeld WG24), które do dziś inspirują designerów na całym świecie. Wystarczy jedno spojrzenie na te projekty, by dostrzec w nich wiele mebli i dodatków obecnych współcześnie w ogromnej ilości domów czy biura. To przedmioty, które miały być praktyczne, wytrzymałe, a jednocześnie łatwo dostępne i przystosowane do masowej produkcji. Jednocześnie na pewno nie można im zarzucić nudy czy oczywistości. Projektanci Bauhausu stworzyli wiele oryginalnych form, które zachwycają niezależnie od kąta, pod którym się na nie patrzy.

Meble Bauhaus można uznać za oszczędne, klasyczne i ponadczasowe, ale jednocześnie bardzo ciekawe. Projektowano je przede wszystkim z trwałych, nowoczesnych materiałów, takich jak szkło i metal, które łączono z surowcami naturalnymi – m.in. skórą, drewnem, kamieniem. Często zestawiano je na zasadzie kontrastów, np. błyszczące – matowe, gładkie – chropowate. Dzięki temu uzyskiwano intrygujące efekty. W przypadku projektów związanych z ruchem artystycznym Bauhaus forma zawsze wynikała z funkcji. Dlatego stworzone przez uczniów szkoły meble i inne elementy wzornictwa użytkowego są również niezwykle praktyczne.

Tę ideę przeniesiono również na projektowanie wnętrz. Aranżacje w stylu Bauhaus charakteryzują się dużą ilością światła i jasnym podziałem na strefy funkcjonalne. W pomieszczeniach stawia się na przestrzeń i precyzję, rezygnując z wszelkich ornamentów i przedmiotów, które pełnią jedynie funkcje dekoracyjne.

Ruch artystyczny Bauhaus w Twoim domu

Styl Bauhaus do dziś inspiruje, szczególnie w zakresie wyposażenia wnętrz. Bardzo popularne jest aranżowanie przestrzeni biurowych zgodnie z duchem stylu modernistycznego, ale znajduje on zastosowanie również we wnętrzach mieszkalnych. To odpowiedni wybór dla każdego, kto ceni funkcjonalność, trwałość, prostotę czy ergonomię.

Jak zaimplementować styl Bauhaus w swoim domu lub innej przestrzeni? Zacznij od podstaw, czyli od wydzielenia stref funkcjonalnych. Postaw na proste formy i podstawowe kolory, najlepiej z przewagą bieli lub delikatnej szarości. Pamiętaj, że w tym przypadku mniej znaczy więcej, a każdy ze sprzętów powinien mieć przestrzeń, by „oddychać”. Unikaj przedmiotów, które nie pełnią żadnych konkretnych funkcji, za to postaw na te, których forma wynika z przeznaczenia. Zwróć uwagę nie tylko na prostotę formy, ale również na komfort!

Nie zapomnij o odpowiednim łączeniu faktur i surowców – we wnętrzu w stylu Bauhaus na pewno nie może zabraknąć szkła i metalu, ale warto je połączyć z materiałami o naturalnym charakterze. Aranżację znakomicie ożywi kolorowa sztuka na ścianach lub np. geometryczny dywan. Również pozostałe dodatki mogą idealnie oddawać ducha niemieckiego modernizmu – lampy w stylu Bauhaus są obecnie bardzo modne, dlatego wybór ciekawych modeli nie powinien Ci sprawić większego problemu. Wiele z nich znajdziesz w ofercie sklepu Lampystudio.pl – przygotowaliśmy selekcję opraw od najciekawszych producentów z Polski i ze świata.

Najpopularniejsze wpisy na blogu:

1. Gdzie wyrzucać i utylizować żarówki?
2. Podstawowe zasady oświetlenia w feng shui – starożytnej praktyce aranżacji wnętrz
3. Ile kosztuje remont łazienki?
4. Styl skandynawski w domu i mieszkaniu
5. Ruch artystyczny Bauhaus w wystroju i budownictwie
6. Kolor antracyt w wystroju wnętrz
7. Najlepsze sposoby na oszczędzanie prądu w domu i mieszkaniu
8. Jakie kolory i style pasują do szarego?
9. Sposoby na wyciszenie mieszkania
10. Lampy solarne ogrodowe - zalety i wady
11. Jak przeliczać moc żarówek LED? 1W ile to lumenów?
12. Oświetlenie przedpokoju z czujnikiem ruchu — dlaczego warto je wybrać?
13. Jakie oświetlenie do garderoby będzie najlepsze?
14. Oświetlenie pergoli — jaką oprawę wybrać?
15. Jakie lampy do garażu?
16. Jakie światło w domu: ciepłe czy zimne?
17. Lampy w stylu marynistycznym
18. Lampy w stylu nowojorskim
19. Oświetlenie poddasza ze skosami
20. Dlaczego warto zamontować ściemniacz LED?
21. Jak oświetlić schody wewnętrzne i zewnętrzne?