Wczytuję dane...
Co należy wziąć pod uwagę, projektując oświetlenie biurowe?

Co należy wziąć pod uwagę, projektując oświetlenie biurowe?


W biurze – czy jest to osobny gabinet, kilkuosobowy pokój, czy open space dla całego zespołu – ważne są komfortowe warunki pracy. Organizacja przestrzeni oddziałuje na samopoczucie użytkowników, a w rezultacie na ich efektywność. Wygodne krzesło, ergonomiczne biurko, odpowiednia temperatura w pomieszczeniu – to podstawowe kryteria mające wpływ na dobre warunki pracy. Co jeszcze ma znaczenie? Jednym z najważniejszych elementów, o który warto zadbać podczas aranżacji biura, jest oświetlenie.

Wydaje się, że kompletne wyposażenie i porządek całkowicie wystarczą, by praca była efektywna – komputer, przybornik z niezbędnymi akcesoriami i posegregowane dokumenty. Niestety, nawet najnowsze zdobycze technologiczne i supergadżety nie pomogą, jeśli w pomieszczeniu będzie za ostre lub za słabe światło. Kilka godzin przebywania w niesprzyjających warunkach nie tylko źle wpływa na samopoczucie i obniża wydajność, lecz także negatywnie odbija się na zdrowiu.

Niewłaściwe oświetlenie i jego skutki

Na początku warto skoncentrować się na skutkach złego oświetlenia. Każdy z nich może powodować pewne dolegliwości i utrudniać pracę. Do najczęstszych skutków źle dobranego oświetlenia należą:

  • bóle głowy,

  • gorsza ostrość widzenia,

  • zwiększona wrażliwość na kontrasty,

  • obniżenie szybkości spostrzegania,

  • łzawienie oczu,

  • zaczerwienienie powiek i spojówek,

  • spowolniona akomodacja oka,

  • szybsze zmęczenie, a przez to większe ryzyko wypadku,

  • gorsze samopoczucie.

Pracując przed monitorem, analizując dokumenty, pisząc czy czytając, potrzebujemy odpowiedniego, najlepiej naturalnego światła. Jeśli nie możemy z niego korzystać ze względu na porę dnia, pogodę czy ograniczenia architektoniczne, musimy posiłkować się sztucznym oświetleniem. W biurze nie tylko dlatego, że ułatwi nam to wykonywanie obowiązków, lecz także ze względu na obowiązujące przepisy.

Regulacje prawne

Regulacje prawne dotyczące oświetlenia biur są wyznacznikiem podczas projektowania takich miejsc. Stworzono przepisy, które mają zapewnić komfort i zdrowie osób znajdujących się w pomieszczeniach biurowych. Podstawowymi dokumentami poruszającymi wspomniane kwestie są Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz Norma PN EN 12464–1:2012 (Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1 – Miejsca pracy we wnętrzach).

Po zapoznaniu się z treścią wyszczególnionych wyżej pozycji można wysunąć następujące wnioski: podstawowym źródłem światła powinno być światło dzienne. Gdy dostęp do niego okaże się utrudniony, pracodawca lub zarządca obiektu musi zapewnić oświetlenie ogólne, które będzie równomiernie oświetlać całą powierzchnię biura. Natomiast jeżeli pojawiają się sektory zacienione, wtedy konieczne jest doświetlenie miejscowe. Kiedy pojawia się potrzeba wybrania obydwu typów oświetlenia, wtedy mówimy o oświetleniu biurowym złożonym.

Kolejnym ważnym kryterium jest natężenie światła. Jego podział wygląda następująco:

  • 500 lx (lx – luksów, czyli jednostek określających natężenie światła). Lampy emitujące wiązki światła o tej wartości należy montować obligatoryjnie wszędzie tam, gdzie praca wymaga pisania, czytania, obsługiwanie klawiatury, przetwarzanie danych i spotkania;

  • 700 lx – wymagane przy zaawansowanych pracach kreślarskich;

  • 300 lx – niezbędne do kopiowania i segregacji dokumentów oraz na recepcjach;

  • 200 lx – stosowane w magazynach i archiwach.

Barwa przyjazna dla oczu

Pozostając przy regulacjach prawnych, nie wolno zapominać o barwie światła. Ten współczynnik również został scharakteryzowany, a wyraża się go w Kelwinach (K). Jednak w sprawie tego parametru przepisy pozostawiają pewną dowolność. Wszystko w trosce o wygodę użytkowników. Jedni wolą ciepłe światło emitowane przez lampę, inni preferują nieco chłodniejsze. By w trakcie urządzania biura wybrać odpowiedni model, należy dobrze znać specyfikację oświetlenia. W zakresie poniżej 3300 K kupimy żarówkę lub jarzeniówkę z ciepłą barwą światła. Przedział od 3300 do 5300 K to stonowane światło, natomiast powyżej 5300 K będziemy mieć do czynienia z barwą zimną.

W ostatnich latach stopniowo odchodzi się od oświetlenia zimnego, które może powodować zmęczenie oczu. Nawet producenci elektroniki zalecają, by w ustawieniach wyświetlaczy wybierać tryby ograniczające chłodne światło niebieskie, a zamiast tego wybierać wariant cieplejszy. To praktyka rekomendowana w sytuacjach, gdy nie ma dostępu do światła dziennego. Warto pamiętać o tym kryterium w trakcie dobierania stosownego zestawu akcesoriów oświetleniowych.

Barwa światła zależy również od wystroju wnętrza. Kolor ścian i mebli może harmonizować lub „gryźć się” ze światłem. Największe znaczenie mają preferencje estetyczne użytkowników. Stworzenie odpowiedniej atmosfery z pomocą oświetlenia z pewnością przełoży się na większą efektywność pracy.

Oświetlenie dopasowane do potrzeb

Po spełnieniu odgórnie narzuconych norm należy skoncentrować się na aspektach technicznych. Zarówno przeszklenia, jak i zamontowane lampy muszą być czyste i zabezpieczone przed skraplaniem się wody. Tym sposobem ich skuteczność będzie o wiele większa, a ryzyko porażenia prądem lub pożaru zostanie znacząco zredukowane.

Kolejnym kryterium przy doborze oświetlenia jest metraż pomieszczenia. Inaczej będzie wyglądał dobór lamp do niewielkiego biura o powierzchni kilkudziesięciu metrów kwadratowych, inaczej do olbrzymiej przestrzeni podzielonej na boksy z dużą liczbą stanowisk. Lampy sufitowe świetnie sprawdzają się w wariancie ogólnym, jednak okazują się nieskuteczne przy oświetleniu miejscowym.

Oświetlenie dla dużych powierzchni biurowych

Oświetlenie sufitowe (główne)

Ten rodzaj odnosi się do głównego źródła światła w danym pomieszczeniu, które jest zlokalizowane na suficie. Jest to zazwyczaj najjaśniejsze źródło światła w pomieszczeniu i służy do oświetlenia całego wnętrza.

Oświetlenie sufitowe główne może przyjmować różne formy, w zależności od stylu wnętrza i potrzeb użytkowników. W tej kategorii znajdziemy:

  • plafony,

  • oprawy sufitowe typu downlight (naświetlacze sufitowe),

  • oprawy liniowe (często LED) – świetne do oświetlenia dużych powierzchni dzięki równomiernemu rozprowadzeniu światła,

  • oświetlenie zintegrowane z sufitem podwieszanym,

  • panele LED – są energooszczędne i zapewniają równomierne oświetlenie dużej powierzchni.

Oświetlenie dodatkowe

W zależności od potrzeb i charakteru pomieszczenia oświetlenie sufitowe główne może być uzupełniane innymi rodzajami oświetlenia, takimi jak oświetlenie punktowe, stołowe czy podłogowe. Dzięki temu można uzyskać pożądany efekt wizualny i funkcjonalny. W tym celu warto uzupełnić pomieszczenie o:

  • lampy ścienne (światło kierunkowe lub rozproszone) – mogą pomóc w stworzeniu interesujących efektów świetlnych,

  • lampy podłogowe – posłużą jako dodatkowe źródło światła lub oświetlenie akcentowe,

  • lampy biurkowe – zapewnią poszczególnym stanowiskom indywidualne oświetlenie dla pracowników,

  • lampki biurowe LED – to w tej chwili jedno z najwygodniejszych narzędzi. Zajmują niewiele miejsca, a możliwość regulowania światła ułatwia skierowanie promieni na pożądany przedmiot. W nowoczesnych modelach można także zmieniać natężenie światła.

Oświetlenie do małych biur

Dla małych przestrzeni biurowych kluczem jest optymalne wykorzystanie dostępnego miejsca, jednocześnie zapewniające odpowiednie, elastyczne źródła światła. Oto kilka propozycji oświetlenia do małego biura:

Oświetlenie sufitowe

W niewielkich przestrzeniach nie musimy dbać o tak dużą liczbę punktów świetlnych, dlatego sprawdzą się tu:

  • małe oprawy sufitowe typu downlight

  • plafony,

  • żyrandole.

Oświetlenie dodatkowe

Ważne jest, aby oświetlenie w małym biurze było elastyczne i dostosowane do różnych zastosowań. Warto inwestować w źródła światła z możliwością regulacji natężenia, co pozwala na dostosowanie oświetlenia do różnych potrzeb – od skoncentrowanej pracy nad projektem po relaksujące czytanie. Ponadto ważne jest, aby unikać oślepiających źródeł światła i dbać o to, by światło nie tworzyło odblasków na ekranach komputerowych. W niewielkim biurze jako uzupełnienie oświetlenia sufitowego warto zastosować:

  • lampy biurkowe z regulacją natężenia — pozwalają na dostosowanie światła do konkretnej czynności; mogą mieć elastyczne ramiona, co pozwala na kierowanie światła tam, gdzie jest potrzebne,

  • spoty (oświetlenie punktowe) — mogą być montowane na suficie lub ścianach, idealne do podkreślenia konkretnych obszarów lub jako dodatkowe źródło światła,

  • kinkiety (oświetlenie ścienne) — mogą pomóc w rozwieszeniu światła i dodaniu ciepła do wnętrza, szczególnie jeśli przestrzeń jest ograniczona i nie ma miejsca na dodatkowe lampy podłogowe czy stołowe,

  • oświetlenie LED w listwach — można je zastosować pod półkami, blatami czy nawet wzdłuż podłogi, aby dodać dodatkowe oświetlenie i akcent dekoracyjny.

Niezależnie od wielkości powierzchni biurowej ważne jest, aby oświetlenie było dostosowane do charakteru wykonywanych prac. Dla prac wymagających precyzji, takich jak rysowanie czy czytanie, zaleca się mocniejsze oświetlenie bezpośrednie. Dla ogólnych zastosowań biurowych ważne jest, aby światło było równomiernie rozproszone, unikając mocnych kontrastów i odblasków na ekranach komputerowych.

Oszczędność vs rzeczywistość

Coraz wyższe rachunki za energię zmuszają do zastanowienia się nad tym, w jaki sposób zaoszczędzić. Chociaż akcesoria oświetleniowe wysokiej jakości są droższe, w dłuższej perspektywie pozwolą obniżyć rachunki za prąd. Dodatkowo moduły z wysokim wskaźnikiem oddawania barw Ra bądź CRI (skala obydwu waha się w przedziale od 0 do 100) znakomicie dopasują się do kolorów wyposażenia wnętrza i podniosą komfort pracy.

Oświetlenie w biurze nie musi być nudne. Z pomocą tego ważnego detalu można stworzyć przestrzeń nie tylko bezpieczną, ale i oryginalną. Praca w takich warunkach będzie przyjemna, satysfakcjonująca i wydajna.

Zobacz również inne nasze wpisy na blogu: